Chữ ký số (CKS) là giải pháp được quốc tế và Việt Nam công nhận về tính pháp lý, có thể giải quyết triệt để các nguy cơ an ninh trong giao dịch trực tuyến đặc biệt là giao dịch ngân hàng điện tử. Đây là nhấn mạnh của Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng tại hội thảo“Vai trò của CKS cá nhân trong các giao dịch thanh toán điện tử” do Trung tâm Chứng thực điện tử Quốc gia (NEAC) - Bộ TT&TT phối hợp với Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA), Câu lạc bộ CKS và Giao dịch điện tử (GDĐT) Việt Nam, Deloitte Hàn Quốc và Cơ quan An ninh và Internet Hàn Quốc (KISA) tổ chức ngày 17/10, tại Hà Nội.

Mảnh ghép quan trọng để hình thành công dân số

Năm 2023 được được chọn là năm “bứt phá trong chuyển đổi số (CĐS)”, chính vì vậy, Hội thảo chuyên đề nhằm tăng cường, thúc đẩy việc sử dụng CKS trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng, đồng thời cung cấp và hỗ trợ thông tin đến các thành viên hiệp hội ngân hàng, các ngân hàng thương mại, doanh nghiệp (DN) cùng toàn thể các đại biểu tham dự về tính cấp thiết của việc ứng dụng CKS trong lĩnh vực thanh toán điện tử.Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng cho biết, Đảng và Chính phủ Việt Nam xác định 3 trụ cột của chuyển đổi số quốc gia lần lượt là Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Cả 3 trụ cột này đều không thể thực hiện được nếu thiếu công dân số.

Để hình thành được công dân số, xã hội số cần có 8 yếu tố đặc trưng cơ bản gồm: Mỗi hộ gia đình một đường cáp quang băng rộng, mỗi người dân một điện thoại thông minh, một danh tính điện tử, một tài khoản thanh toán số, một tài khoản dịch vụ công trực tuyến, một phần mềm bảo đảm an toàn thông tin mạng ở mức cơ bản, có kỹ năng số ở mức cơ bản để sử dụng dịch vụ trên môi trường số và cuối cùng là có một chữ ký số cá nhân. “Chữ ký số cá nhân là mảnh ghép cuối cùng để hoàn thiện một phiên bản cơ bản của công dân số trên môi trường mạng”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Một lần nữa nhấn mạnh tính cấp thiết của việc phổ cập chữ ký số cá nhân tới mọi người dân Việt Nam, Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng kỳ vọng rằng những chia sẻ của các diễn giả, đặc biệt là các kinh nghiệm, bài học thực tiễn từ các chuyên gia Hàn Quốc tại hội thảo, sẽ giúp thúc đẩy chữ ký số cá nhân tại Việt Nam.

Thứ trưởng nhấn mạnh: “CKS là giải pháp được quốc tế và Việt Nam công nhận về tính pháp lý, có thể giải quyết các nguy cơ an ninh trong giao dịch trực tuyến đặc biệt là giao dịch ngân hàng điện tử”.

CKS tương đương chữ ký tay, có các thuộc tính định danh, xác thực đúng nguồn gốc, đảm bảo được tính toàn vẹn của dữ liệu nhận được và chống chối bỏ. Như vậy, theo Thứ trưởng, “CKS giúp các ngân hàng giảm thiểu chi phí đầu tư trong triển khai và mở rộng dịch vụ, tăng cường khả năng quản lý rủi ro hiệu quả. Bên cạnh đó, ứng dụng phương thức bảo mật này giúp xây dựng hình ảnh ngân hàng hiện đại, tin cậy và an toàn hơn. Đặc biệt, Luật GDĐT 2023 mới đây có nhiều quy định quan trọng về CKS, tạo điều kiện thuận lợi cho việc ứng dụng CKS vào mọi hoạt động của người dân trên môi trường mạng. CKS được xem là một trong những tài sản số quan trọng nhất, một mắt xích không thể thiếu trong thời đại CĐS”.

Trước tình hình tội phạm mạng gia tăng một cách nhanh chóng với các thủ đoạn tinh vị hơn, công nghệ cao hơn, do đó, NHNN đã trình Thống đốc và được đồng ý sẽ sửa Quyết định 630/QĐ-NHNN về kế hoạch áp dụng các giải pháp về an toàn bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng, theo đó sẽ quy định về các biện pháp xác thực theo từng loại giao dịch trong đó có xác thực sinh trắc học và CKS.

Theo Thứ trưởng, “Đây là một quyết định rất căn cơ để xác định chính chủ. Có nghĩa, người mở tài khoản và người thực hiện giao dịch đó phải là một. Trong đó biện pháp xác thực sử dụng số được đặt ở mức cao nhất. CKS được xếp trên các tiêu chí an toàn khác vì có sự thừa nhận và giá trị pháp lý vững vàng nhất”.

Đồng quan điểm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam Nguyễn Quốc Hùng khẳng định, chuyển đổi số là xu hướng bắt buộc, ngày càng nhiều các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân thực hiện các giao dịch điện tử. Và chữ ký điện tử chính là một trong những yếu tố quan trọng để thực hiện giao dịch điện tử.

Để không gián đoạn các GDĐT trong hoạt động của các ngân hàng vào thời điểm Luật GDĐT năm 2023 có hiệu lực (ngày 01/07/2024), ngoài việc sử dụng các hình thức xác nhận khác bằng phương tiện điện tử để thể hiện sự chấp thuận của chủ thể ký đối với thông điệp dữ liệu (mà các ngân hàng hiện nay đang thực hiện theo các quy định chuyên ngành) thì việc sử dụng CKS cũng là một lựa chọn.

Song, theo Phó Chủ tịch VNBA, hiện tại hầu hết CKS mới chỉ được sử dụng trong các giao dịch nội bộ ngân hàng hoặc giao dịch của các DN mà chưa áp dụng rộng rãi đến với khách hàng cá nhân - vốn chiếm đa số trong các giao dịch của ngành ngân hàng. Theo báo cáo sơ bộ của các ngân hàng thì chỉ ghi nhận 5% tổng số khách hàng giao dịch là đã có và đang sử dụng CKS.

Nguyên nhân chính dẫn tới việc CKS mới chỉ chiếm 5% khách hàng cá nhân của ngân hàng, chi phí cho CKS cá nhân vẫn còn khá lớn nên đa phần người dân chưa có CKS cá nhân; ngân hàng cũng cần chi phí đầu tư để tích hợp hệ thống, mua CKS cho cán bộ nhân viên, chi phí hạ tầng cho các nền tảng ký số, xác thực CKS...