Sau chiến thắng Việt Bắc Thu - Đông năm 1947, cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc ta đã bước sang một giai đoạn mới. Để động viên toàn dân tập trung sức lực vào công cuộc kháng chiến, kiến quốc, Đảng, Chính phủ, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ trương phát động phong trào Thi đua ái quốc.

Ngày 11-6-1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra Lời kêu gọi Thi đua ái quốc, động viên toàn Đảng, toàn dân đoàn kết một lòng, phát huy truyền thống anh hùng, tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, vượt qua mọi hy sinh, gian khổ diệt giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm. Hưởng ứng lời kêu gọi của Người, khắp nơi trong cả nước đã dấy lên phong trào thi đua yêu nước, hăng hái thi đua vượt mọi khó khăn giành thắng lợi trên mọi mặt: Quân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội với khẩu hiệu “ Tất cả cho tiền tuyến ”, “ Tất cả để chiến thắng ” nhằm đạt được 3 mục đích của Thi đua ái quốc là “ Diệt giặc dốt, diệt giặc đói, diệt giặc ngoại xâm ” đồng thời làm nên những thắng lợi vĩ đại trong công cuộc giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Kế thừa và phát triển những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, Người đã hun đúc ngọn lửa nhiệt tình cách mạng của đông đảo quần chúng Nhân dân bằng phong trào “Thi đua yêu nước”. Người coi thi đua là cách tốt nhất để khơi dậy lòng yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, khí phách và lòng tự hào, tự tôn dân tộc, làm cho lòng yêu nước được bộc lộ, thể hiện bằng những hành động cụ thể trong hoạt động lao động, sản xuất, chiến đấu và học tập hàng ngày của đông đảo quần chúng Nhân dân.74 năm qua, thực hiện Lời kêu gọi Thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước thiết thực, đoàn kết một lòng, phát huy ý chí tự lực, tự cường, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, vượt qua mọi hy sinh, gian khổ, hoàn thành thắng lợi sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Trong công cuộc đổi mới đất nước, Đảng và Nhà nước ta tiếp tục xác định thi đua yêu nước là động lực to lớn để thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Công tác thi đua - khen thưởng đã góp phần to lớn phát huy cao độ truyền thống yêu nước; khơi dậy ý thức tự giác, sức sáng tạo của các tầng lớp Nhân dân; tạo khí thế thi đua sôi nổi trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, đảm bảo quốc phòng - an ninh.